احکام گناهان مورد ابتلا

در میان موضوعات و مسائل اخلاقی، شناخت گناهان و مسائل مربوط به آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد که این امر، از میان آیات قرآن کریم و نیز کلمات گهربار اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) -به صراحت یا به اشاره- برداشت می‌شود.
همچنین عقل حکم می‌کند که اگر چیزهایی مانع تکامل و پیشرفت انسان به مدارج قرب الهی است، باید از میان برداشته شود و لازمۀ آن، شناخت این موانع می‌باشد. چه مانعی بزرگ‌تر از گناه و معصیت پروردگار متعال؟
به همین دلیل، بزرگان و علمای ربانی و الهیِ ما همواره بدین مسئله (شناخت و ترک گناهان)، در سیرۀ علمی و عملیشان اهتمام ویژه داشته و دارند.  
اساساً به اذعان ایشان –در قریب به اتفاق مکاتب و نِحله‌های اخلاقی و تربیتی اسلام- اولین‌گام در ارتقای اخلاقی و به اصطلاح «تهذیب نفس»، ترک گناهان شرعی و ظاهری است. از جمله، در مکتب اخلاقی-تربیتی علامه طباطبایی(ره)، اولین مرحله در مراحل ارتقای اخلاقی و سلوک عملی، اهتمام جدی به انجام واجبات و ترک محرّمات است. اهمیت این مرحله در این مکتب تا حدی است که به جرئت می‌توان گفت: شرط ورود به مراحل بعدی، این مسئله (انجام واجبات و ترک گناهان) است و تا آن حل نشود، انسان نمی‌تواند وارد مراحل و منازل بعد بشود. از طرفی لازم است که سالک الی الله این محرّمات را بشناسد تا مبادا مبتلا به گناهی شده باشد و او نسبت به این خطر جاهل باشد! به خاطر همین، در این مکتب نیز شناخت گناهان اهمیت ویژه‌ای دارد.
در کنار همۀ نکات فوق، «فقه» اصطلاحی و مسائل فقهی و احکام شرعی نیز، در جای خود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا این علم با حلال و حرام‌های روزمرۀ ما سروکار دارد و باید حکم هر یک از افعال ما بر اساس اسلوب‌های تعیین شده مشخص شود و لذا بیشترین اهتمام علما و فقهای شیعه، در طول تاریخ، بدین مسئله بوده ‌است.  
در نتیجه، آن مسائل و مباحثی که پیوند با این دو عرصه (اخلاق و فقه) ایجاد کرده باشد، اهمیت مضاعف و بسیار ویژه‌ای دارد. طبعاً از جملۀ این مباحث، مسائل و احکام فقهی مربوط به گناهان و مُحرّمات می‌باشد.